Aymoli.com
Halit Ziya Uşaklıgil, ilk gerçek Türk romancısıdır (1866-1945).Tanzimat döneminde Fransız edebiyatının çevirisi ve taklidi olarak başlayan Türk romancılığı, acemilik döneminden onunla kurtuldu.
İstanbul’da dünyaya gelen Uşaklıgil, Türk ve Fransız okullarında öğrenim gördü. Fransızcadan çeviriler yaparak genç yaşta yazı hayatına atıldı. İki arkadaşıyla birlikte İzmir’de Nevruz adlı bir dergi çıkarmağa başladı (1884). iki yıl sonra, bir arkadaşıyla Hizmet adlı günlük bir gazete kurdu (1886).
ilk hikaye ve romanlarını bu gazetede yayınladı. 1893’te İstanbul’a gelerek Reji idaresi’nde kâtip oldu. 1896’da edebiyatı cedide topluluğuna katıldı. Meşrutiyetten sonra Dârülfünun’da (üniversite), batı edebiyatı dersleri okuttu, bir ara sarayda mabeyn başkâtipliği yaptı, sonra gene üniversitedeki görevine döndü.
Sanatı ve eserleri:
H. Z. Uşaklıgil’in romanlarndaki gelişme, romantizmden gerçekçiliğe doğru bir çizgi izler. Yazar Fransız edebiyatı yoluyla batı gerçekçiliğini kavramış, konularını gözleme dayanarak ve kişileriyle olaylar arasında psikolojik açıdan tam bir bağıntı gözeterek tarafsız bir tutumla işlemiştir.Ama onun gerçekçiliği toplumsal bir gerçekçilik değildir. O genellikle kişisel mutluluk, özellikle de aşk konusu üzerinde durmuş, bütün romanlarında bunları işlemiştir. îlk romanlarında evlilikten önceki romantik aşk ve hayal kırıklıklarını, daha sonraki olgun romanlarında yasak aşk, cinsel tutkular ve gerçek yaşamda görülen evlilik sorunlarını ele almış ve gerçekçi bir yöntemle deşmiştir.
Gerçek bir romancı olmasına rağmen yazarın dili ve üslûbu çok süslü ve ağdalıdır. Yazar, halkın anlayamadığı bu dili romanlarının yeni basımı sırasında sadeleştirmek gereğini duymuştur.
Başlıca eserleri:
Romanları : Nemide-1889, Bir Ölünün Defteri-1889 , Ferdi ve Şürekâsı-1894, Mai ve Siyah- 1897, Aşk-ı Memnu-1900,Kırık Hayatlar-1923.
Hkaye ve Öykü: Bir Muhtıranın Son Yaprakları-1888, Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası-1888,Heyhat-1894, Solgun Demet-1901, Sepette Bulunmuş-1920, Bir Hikâye-i Sevda-1922, Hepsinden Acı-1934, Onu Beklerken-1935, Aşka Dair-1936, İhtiyar Dost-1939, Kadın Pençesinde-1939, İzmir Hikâyeleri (ö.s.)-1950,
Oyun: Kabus-1918.
Anı: Kırk Yıl-1936, Sara ve Ötesi-1942, Bir Acı Hikâye-1942.
Şiir: Mensur Şiirler-1889.
Deneme: Sanata Dair,-3 cilt- 1938-1955.
