Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Hayatı Eserleri ve Biyografisi

19 Ağustos 1864’te İstanbul’da doğdu (1864-1944). Osmanlı paşalarından Mehmet Sa­it Paşa’nın oğludur. Annesi küçük yaşta öldüğü için anneannesinin İs­tanbul’daki konağında eski gelenek­lere uygun bir hava içinde büyüdü. Mahalle okulunu ve Mahmudiye Rüştiyesi’ni (ortaokul) bitirdi, özel ola­rak Fransızca öğrendi, öğrenimine bir süre daha devam ettiyse de sağ­lık nedeniyle okuldan ayrılmak zo­runda kaldı.

İkinci Meşrutiyet’e ka­dar çeşitli dairelerde memurluk yap­tı. Ondan sonra ömrünün sonuna ka­dar yazarlıkla geçindi. Bu arada iki donem de milletvekilliği yaptı (1936-1943). Son otuz yılı Heybeliada’daki köşkünde geçti. 8 Mart 1944’te Heybeliada’da yaşamını yitirdi.

Hüseyin Rahmi Gürpınar ilk romanını 1888’de yayınladı ve ölünceye  kadar yazdığı eserlerin sayısı 50’yi buldu.Bunun 37’si roman, bir kısmı hikâye, 4’ü tiyatro eseridir. Romancı, gençliğinde gerçekçi akımı benimse­miş ve edindiği ilkeleri bütün eserle­rine uygulamıştır. Hepsi aynı değer­de olmayan eserlerinin ortak yönü toplumun bir aynası olmasıdır. Gür­pınar, yenilikler, yeni yaşam koşul­ları ve kuralları yüzünden sarsılan Osmanlı toplum düzenini hem halk tabakaları içinde, hem Osmanlı ko­naklarında ele alıp işler

Eserlerinin bir yönü de yoksul çev­relerin kadın yaşamını dile getirme­si, onların çilesini işlemesidir. İffet, Tesadüf, Nimetşinas, Sevda Peşinde v.b. buna örnektir.

Gürpınar’ın eserlerinin bir başka niteliği toplumsal bir yergi taşıması­dır. Bu yüzden bazen şiddetli tepki­lerle de karşılaşmıştır. Eski İstanbul yaşamının geleneklerini yansıtan bel­ge değerindeki eserlerinde irice bir mizah da göze çarpar. Roman tekniği yalınkat da olsa gözlemleri kuvvetli, canlandırdığı tipler renkli ve konuş­malar içtenliklidir. Eserlerinde halk deyimleri geniş yer tutar.Emile Zola’nın deneysel roman yöntemini benimsedi ve uyguladı. Ömrünün son otuz yılını Heybeliada’daki köşkünde yazarak geçirdi. En çok ürün veren, en çok okunan ve sevilen yazarlardan biri oldu.

Başlıca Eserleri

Romanları: ‘Şık’ (1989), ‘İffet’ (1896), ‘Mutallaka’ (1898), ‘Mürebbiye’ (1899), ‘Bir Muadele-i Sevda’ (1899), ‘Metres’ (1899), ‘Tesadüf’ (1900), ‘Nimetşinas’ (1910), ‘Şıpsevdi’ (1911), ‘Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç’ (1912), ‘Sevda Peşinde’ (1912), ‘Gulyabani’ (1912), ‘Cadı’ (1914), ‘Hakka Sığındık’ (1919), ‘Toraman’ (1919), ‘Hayattan Sayfalar’ (1919), ‘Son Arzu’ (1922), ‘Tebessüm-i Elem’ (1923), ‘Cehennemlik’ (1924), ‘Efsuncu Baba’ (1924), ‘Ben Deli miyim?’ (1925), ‘Billur Kalp’ (1926), ‘Tutuşmuş Gönüller’ (1926), ‘Evlere Şenlik’, ‘Kaynanam Nasıl Kudurdu?’ (1927), ‘Muhabbet Tılsımı’ (1928), ‘Mezarından Kalkan Şehit’ (1929), ‘Kokotlar Mektebi’ (1928/1929), ‘Şeytan İşi’ (1933), ‘Utanmaz Adam’ (1934), ‘Eşkıya İninde’ (1935), ‘Kesik Baş’ (1942), ‘Gönül Bir Değirmenidir’, ‘Sevda Öğütür’ (1943), ‘Ölüm Bir Kurtuluş mudur?’ (1949), ‘Kaderin Cilvesi’ (1964), ‘Dünyanın Mihveri Kadın mı, Para mı?’ (1949), ‘Kaderin Cilvesi’ (1964), ‘Deli Filozof’ (1964), ‘Can Pazarı’ (1968), ‘İnsanlar Maymun muydu?’ (1968), ‘Ölüler Yaşıyor mu?’ (1973), ‘Namuslu Kokotlar’ (1973)

Uzun Öykü: ‘Meyhanede Hanımlar’ (1968)

Öykü: ‘Kadınlar Vaizi’ (1920), ‘Namusla Açlık Meselesi’ (1933), ‘Katil Buse’ (1933), ‘İki Hödüğün Seyahati’ (1933), ‘Tünelden İlk Çıkış’ (1934), ‘Gönül Ticareti’ (1939), ‘Melek Sanmıştım Şeytanı’ (1943), ‘Eti Senin Kemiği Benim’ (1953)

Oyun: ‘Hazan Bülbülü’ (1916), ‘Kadın Erkekleşince’ (1933), ‘Tokuşan Kafalar’ (1973), ‘İki Damla Yaş’ (1973)

Düzyazılar: ‘Cadı Çarpıyor’ (1913), ‘Şekavet-i Edebiye’ (1913), ‘Sanat ve Edebiyat’ (Ölümünden sonra H. A. Önelçin derledi, 1972)