Namık Kemal 21 Aralık 1840’ta büyükbabası Abdüllâtif Paşa’nın görevli bulunduğu Tekirdağ’da dünyaya geldi.. Asıl adı Mehmed Kemaldir. Namık adını ona şair Eşref Paşa vermiştir. Babası, II. Abdülhamid döneminde müneccimbaşılık yapmış olan Mustafa Asım Beydir. Annesini küçük yaşında yitirince çocukluğunu dedesi Abdüllâtif Paşa’nın yanında, Rumeli ve Anadolu’nun çeşitli kentlerinde geçirdi. Namık Kemal, Özel öğrenim görerek yetişti. Arapça, Farsça ve Fransızcayı çok iyi öğrendi. Genç yaşta şiir yazmağa başladı.
17 yaşında Babıâli Tercüme Odası’na memur olduğu zaman bir Divan’ı vardı. Bir iki yıl içinde şair olarak ün kazandı 18 yaşında İstanbul’a babasının yanına döndü. 1862’de Şinasi ile tanışarak gazeteciliğe ve siyasete yöneldi. Şinasi Paris’e gidince onun gazetesi Tasviri Efkâr‘ın başına geçti. Başta gelen devlet adamlarını (Âli ve Fuat Paşalar) eleştirmeğe başladı.
1863’te Babıali Tercüme Odası’na kâtip olarak girdi. Dört yıl çalıştığı bu görev sırasında dönemin önemli düşünür ve sanatçılarıyla tanışma olanağı buldu. 1865’te kurulan ve daha sonra yeni Osmanlılar Cemiyeti adıyla ortaya çıkan İttifak-ı Hamiyet adlı gizli derneğe katıldı.
Âli Paşa ondan kurtulmak için N. Kemal’i Erzurum vali yardımcılığına atadıysa da o görevi kabul etmedi ve kendi durumundaki Ziya Paşa ile birlikte Paris’e gitti (1867). Ama orada Hürriyet gazetesini çıkaranlar dağıldığı için 1870’te geri döndü ve Tasvir-i İbret’i çıkararak eski savaşını sürdürmeyi denedi. Bir ara Gelibolu mutasarrıflığına atandı. Ama çok kalmadan gene İstanbul’a döndü. Vatan Yahut Silistre oyunu sarayı kızdırdı ve Namık Kemal arkadaşlarıyla birlikte tutuklanarak Kıbrıs’ta Magosa Kalesi’ne sürüldü.
1876’da Murat V’in tahta geçmesi üzerine affedilerek İstanbul’a döndü. Anayasa’yı hazırlayan kurula katıldı. Daha sonra Sakız’da mutasarrıfken 2 Aralık 1888’de Sakız Adası’nda öldü,
Namık Kemal’in çıkardığı gazeteler
Namık Kemal,Londra?da Mustafa Fazıl Paşa?nın parasal desteğiyle Ali Suavi?nin Yeni Osmanlılar adına çıkardığı “Muhbir” gazetesinde yazmaya başladı. Ama Ali Suavi?yle anlaşamadı, Muhbir?den ayrıldı. 1868?de gene Fazıl Paşa?nın desteğiyle “Hürriyet” gazetesini çıkardı. Çeşitli anlaşmazlıklar yüzünden, Avrupa?da desteksiz kalınca, 1870?te zaptiye nazırı Hüsnü Paşa?nın çağrısıyla İstanbul?a döndü. Nuri, Reşat ve Ebüzziya Tevfik beylerle birlikte 1872?de “İbret” gazetesini kiraladı. Aynı yıl burada çıkan bir yazısı üzerine gazete 4 ay kapatıldı. İstanbul?dan uzaklaştırılmak için Gelibolu mutasarrıflığına atandı. Orada yazmaya başladığı “Vatan Yahut Silistre” oyunu, 1873?te Gedikpaşa Tiyatrosu?nda sahnelendi. Oyunu izleyenler galeyana gelip olay çıkardı. Namık Kemal birçok arkadaşıyla birlikte tutuklandı. Bu kez kalebentlikle Magosa?ya sürgüne gönderildi.
Namık Kemal, Tanzimat toplumuna canlılık getiren şair oldu .Tanzimat Devri’nde istibdada karşı özgürlük uğrunda savaştığı için özgürlük şairi diye anılır.Şiirlerinde duygularını şiddetle dile getiren N. Kemal’in yurt ve özgürlük konularında destansı duygusal bir deyişi vardır. Ünlü Vatan Kasidesi yıllarca kuşakların dilinden düşmemiştir.
N. Kemal romanları ve oyunlarıyla da Tanzimat edebiyatının başta gelen yazarlarından biridir. Yazdığı şiir, roman ve oyunlarıyla özgürlük savaşında çağdaşlarını ve sonraki kuşakları çok etkilemiştir.
Vatan Yahut Silistre Namık Kemal’in ilk tiyatro oyunudur. 1853Türk-Rus Savaşı’na katılan sevgilisinin peşinden, asker kılığına girerek gönüllü giden genç bir kızın serüvenini anlatan oyun, kahraman ve fedakâr askerler arasında geçer. N. Kemal bu eseriyle halkta saray ve padişah sevgisi yerine millet ve vatan sevgisi uyandırma amacı güdüyordu.
Başlıca Eserleri:
Oyunları:
Vatan Yahut Silistre (1873, yeni harflerle 1940) ,Zavallı Çocuk (1873, yeni harflerle 1940) Akif Bey (1874, yeni harflerle 1958) , Celaleddin Harzemşah (1885, yeni harflerle 1977)
Kara Bela (1908) , Gülnihal ,
Romanları:
İntibah (1876, yeni harflerle 1944) , Cezmi (1880, yeni harflerle 1963)
Eleştiriler:
Tahrib-i Harâbât (1885) , Takip (1885) , Renan Müdafaanamesi (1908, yeni harflerle 1962)
İrfan Paşa’ya Mektup (1887) , Mukaddeme-i Celal (1888)
Tarihi Kitapları:
Devr-i İstila (1871), Barika-i Zafer (1872), Evrak-ı Perişan (1872, yeni harflerle 1973)
Kanije (1874),Silistre Muhasarası (1874, yeni harflerle 1946) ,Osmanlı Tarihi (1889, ölümünden sonra, yeni harflerle 3 cilt, 1971-1974)
Büyük İslam Tarih i, (1975, ölümünden sonra)